Galat-ı meşhur “Kelime veya deyimlerin yaygın olarak yanlış bir biçimde kullanılması sonucu doğrusunun yerini alması halidir.” Diğer ifadeyle galat-ı meşhur “Doğru bilinen yanlışlar.” demektir.
Sık Kullandığımız Galat- Meşhur Örnekleri
Sözlü ve yazılı anlatımlarımızda “Evraklar, Evliyalar, Fukaralar, Ebatlar, Meşrubatlar” deriz; halbuki “Evrak, Evliya, Fukara, Ebat, Meşrubat” zaten çoğuldur.
İkisi arasında küçük bir nüans var.” Sözü doğru değildir. Çünkü “Nüans” zaten küçük demektir. Onun için sadece nüans demek yeterlidir.
Mesire; gezilen yer demektir. Dolayısıyla “mesire yeri” ifadesi yanlıştır sadece mesire denmelidir.
“Eşek hoşaftan ne anlar…” sözünü çok kullanırız ama sözün doğrusu “Eşek hoş laftan ne anlar” dır.
“Sus küçüğün, söz büyüğün” sözünü “Su küçüğün, söz büyüğündür” şeklinde söylüyoruz ki bu yanlıştır.
Sü; asker. Onun için “Su uyur düşman uyumaz” yanlıştır. Doğrusu “Asker uyur düşman uyumaz” olmalıdır.
“Aptala malum olurmuş” değil “Abdala malum olurmuş” tur.
Zürefa zarifin çoğuludur. Bundan dolayı “Zürafanın düşkünü, beyaz giyer kış günü.” Sözündeki zürafa değil “ZÜREFA” olacaktır.
“Göz var nizam var” değil “Göz var izan var.” Şeklinde olacaktır. İzan: Anlayış, anlama anlamlarına gelir.
“Kısa kes Aydın havası olsun.” Sözündeki hava değil aba olacaktır. Yani sözün doğrusu “Kısa kes Aydın abası olsun.” şeklindedir. Eskiden zeybekler kısa cepken giyerlermiş, oradan gelmedir.
“Baldız baldan tatlıdır” değil “Daldız baldan tatlıdır.” Şeklindeki kullanım doğrudur. Daldız; Arı kovanından bal almaya yarayan demir kaşık.
“Ana gibi yar olmaz, Bağdat gibi diyar olmaz.” Sözünü de yanlış kullanıyoruz. Ena: Bağdat yakınlarında bir uçurumdur. Doğrusu: “Ena gibi yar olmaz Bağdat gibi diyar olmaz.”
“ Yanlış hesap Bağdat’tan döner” değil “Yanlış hesap tadattan döner.” Olacaktır çünkü; Tadat: sayım, sayımlar anlamındadır.
“Ziyaretin kısası makbuldür.” Yanlıştır doğrusu “Ziyaretin kısas’ı makbuldür.” Çünkü Kısas: aynısı, birebir demektir.
