Pratik Edebiyat Bilgileri – 1 İslamiyet’ten Önceki Türk Edebiyatı
- Sagu-ağıt-mersiye konu yönüyle ortaktır ancak mersiye ölçü yönünden aruz veznini kullanırken sagu ve ağıt hece ölçüsünü kullanır.
- Koşuk, sagu ve destan İslamiyet öncesi Türk edebiyatı döneminde, dörtlükler şeklinde, hece ölçüsüyle ve genellikle yarım kafiye kullanılarak oluşturulmuştur.
- Yapay destanlar, doğal destanın doğuş, yayılma ve büyüme gibi süreçlerinden geçmeyen yazarı bilinen destanlardır.
- Orhun (Göktürk) Yazıtları 8. yüzyılda da Orhun Irmağı kıyısında dikilen, Türk yazılı edebiyatının ilk ürünleridir.
Pratik Edebiyat Bilgileri – 2 İslamiyet Etkisindeki Türk Edebiyatı
- Kutadgu Bilig, siyasetname tarzında olup, Yusuf Has Hacib tarafından kaleme alınmış, didaktik özellikler barındıran alegorik bir eserdir.
- Atabetü’l-Hakayık Yüknekli Edip Ahmet, Divan-ı Hikmet Ahmet Yesevi tarafından yazılan tasavvufî eserlerdir.
- Dede Korkut Hikayeleri, Oğuz boylarının savaş ve kendi aralarındaki mücadeleleri anlatan, döneminden halk hikayeciliğine geçişin ürünüdür. Birbirinden bağımsız on iki hikâyeden oluşan anonim bir eserdir.
- Mevlâna, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli ve Hacı Bayram-ı Veli 13. yüzyılda yaşayıp insanlık sevgisini konulu eserler yazan mutasavvıflardır.
- Risaletü’n-Nushiye (Yunus Emre), Divan-ı Kebir (Mevlâna), Makalat (Hacı Bektaş-ı Veli) tasavvufu anlatan eserlerdir.
- İlahi, nefes-deme, şathiye, nutuk, devriye İslamiyet Etkisindeki Türk edebiyatında tekke şiirinin dörtlüklerle oluşan türleridir.
- Koşma, semai, varsağı, destan aşık edebiyatı ürünleridir. Dörtlüklerle ve hece ölçüsüyle yazılırlar. Koşma, işlediği konulara göre koçaklama, güzelleme, taşlama, ağıt dörde ayrılır.
- Kaygusuz Abdal ve Pir Sultan Abdal tasavvufu farklı yorumlayan Halk Edebiyatı ozanlarıdır. Karacaoğlan, Erzurumlu Emrah, Aşık Veysel Şatıroğlu güzelleme; Dadaloğlu, Köroğlu koçaklama türünde şiirler yazmıştır.
- Seyranî kişisel; Dertli toplumsal taşlama şiirleri yazmıştır.
- Mâni, “aaxa” kafiye düzeninde, 7’li hece ölçüsü ile tek dörtlük oluşmaktadır. Mâni anonim edebiyatta kullanılan en yaygın nazım biçimidir. Divan şiirindeki rubai ve tuyuğ maniyle ortak özellikler taşımaktadır.
- Destanla masalın ortak özellikleri: Olağanüstülük, kahramanlarının soylu kişilerinden olması, abartılı anlatım Destan milli, masal çoğunlukla evrensel ögeler taşımaktadır. Destan konusunu tarihsel bir gerçeklikten alırken, masal bütünüyle hayal ürünüdür.
- Gazel 5-15, beyitten oluşur. Kafiye düzeni aa, ba, ca… şeklindedir. İlk beyitine matla, son beyitine makta adı verilir. En güzel beyitine beytül gazel denilmektedir.
- Kaside 33-99 beyit ve “aa xa xa xa…” uyak düzeniyle yazılır. Nesib, girizgâh, medhiyye, fahriye, tegazzül, taç dua bölümlerinden oluşur.
- Mesnevinin sayısında sınırlama yoktur. “aa bb cc dd …” kafiye düzeniyle yazılır.
- Şarkı ve tuyuğ İran edebiyatından esinlenmekle birlikte Türk edebiyatına özgü nazım şekilleridir.
- Rubai ve tuyuğ, tek dörtlükten; murabba birden fazla dörtlükle oluşturulan divan şiiri nazım türleridir.
- Terkib-i bend ve terci-i bentte felsefî ve dinî konuların işlenir. “Terkib-i bend” de vasıta beyiti devamlı değişir. “Terci-i bend”de vasıta beyiti aynı kalır.
- Gazel ve kasidede ilk beyite matla, son beyite makta, şairin adının geçtiği beyite mahlas beyiti veya taç beyit denir.
- Dize sonlarındaki kafiyeden ayrı olarak şiirin dizenin ortasında da uyak bulunursa buna musammat gazel veya musammat kaside adı verilir.
- Münacat, naat, hiciv; divan şiirinde kasidenin konularına göre aldığı farklı isimlerdir.
- Divan edebiyatında şairler ve sanatçılar hakkında bilgi veren eserlere tezkire, halk edebiyatında aynı konuşu eserlere ise cönk adı verilir.
- Mecalisi’n-Nefais adlı tezkire, Ali Şir Nevai’ye ait olup ilk şairler tezkiresidir.
- Harname Divan şairi Şeyhi’nin, 15. Yüzyılda yazmış olduğu hiciv türünde bir mesnevidir.
- Şikayetname, Fuzuli’nin maaşını alamadığı için yazdığı mektup türündeki eseridir.
- Nefi, 17. Yüzyılda hiciv örneği “Siham-ı Kaza” adlı eseri ile tanınmıştır.
- Nabi, 17. yüzyılda kaleme aldığı, didaktik eser olan “Hayriyye” ile tanınır.
- Nedim ve Şeyh Galib Türki-i basit akımı çerçevesinde hece ölçüsünü de kullanan şairlerdendir.
- Kâtip Çelebi coğrafya alanında yazdığı “Cihannüma” ve bilimler alanında yazdığı Keşfü’z-Zünun eserleriyle tanınır.
- Evliya Çelebi, Seyahatname adlı eserinde 3 kıtada gezmiş olduğu yerlerin anlatımıyla dikkat çekmiştir.
- Naima, “Naima Tarihi” adlı eserleri yazan Divan edebiyatının en bilinen nesir ustalarındandır.
Pratik Edebiyat Bilgileri-3 (KPSS Güncel) Tanzimat, Servet-i Fünun, Fecr-i Ati
- Dilinin ağır oluşu ve yüksek zümreye hitap etmesi Divan edebiyatı ile Servet- Fünun Edebiyatının ortak özellikleridir.
- Ağır ve sanatlı anlatım, sembollerle duyguları anlatma üslubuna Sebk-i Hindi denir. Sebk-i Hindi divan edebiyatında kullanılan ve benimsenen bir anlayıştır.
- Bir sözcüğün iki anlama gelecek şekilde kullanılmasına tevriye sanatı denir.
- Bir sözcüğün hem gerçek hem mecaz anlamda kullanılmasıyla kinaye sanatı ortaya çıkar.
- Hüsn-ü Talil sanatında olayın sebebi daha güzel bir sebebe bağlanarak anlatılır.
- Bilinen bir konudan bilinmiyormuş söz edilmesine Tecahül-i arif sanatını denir.
- Sesteş sözcüklerin şiirde kullanılmasına cinas sanatı denir.
- Teşhis insan dışındaki varlıkların insan gibi düşünülmesidir.
- İntak ise insan dışındaki varlıkların konuşturulma sanıtıdır. İntak (konuşturma) sanatının olduğu her dizede teşhis de vardır.
- Seci, düzyazı metninin içerisindeki ses benzerliğidir.
- Bir şairin bir şiirine aynı ölçü ve aynı uyakla başka bir şair tarafından yazmış olduğu şiire nazire denir.
- Takvim-i Vakayi ilk resmî gazete, Ceride-i Havadis ilk yarı resmî gazete ve Tercüman-ı Ahval edebiyatımızdaki ilk özel gazete olarak bilinmektedir.
- İbrahim şinasi’ye ait Şair Evlenmesi adlı eser İlk tiyatro eseri olarak bilinir.
- Yusuf Kamil Paşa Telemak adlı eseriyle Türk edebiyatında ilk çeviri romanı yazmıştır.
- Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat Şemsettin Sami tarafından yazılmış ilk yerli romanözelliğine sahiptir.
- İntibah Namık Kemal’in yazdığı ilk edebi romandır.
- Cezmi Namık Kemal’e ait olan ilk tarihi romandır.
- Araba Sevdası Recaizade Mahmud Ekrem’in kaleme aldığı ilk realist roman özelliği taşımaktadır.
- Karabibik Nabizade Nazım ‘ın kağıda döktüğü köy konulu ilk eserdir.
- Letaif-i Rivayet Ahmet Mithat Efendi’ye ait ilk öykü olarak bilinmektedir.
- Eylül Mehmet Rauf tarafından yazılan ilk psikolojik roman olma unvanını taşır.
- Mai ve Siyah Halit Ziya Uşaklıgil’in Batılı tarzda yazdığı Türk edebiyatının ilk realist romanıdır.
- Tanzimat Dönemi romanında yanlış Batılılaşma ve cariyelik en yaygın işlenen konulardır.
- Tanzimat Dönemi şiirinde divan şiiri biçimleri kullanılmaya devam etmiş ancak içerik değiştirilmiştir.
- Namık Kemal hem tiyatro hem roman alanında kalem oynatmış; ancak en bilinen tarafı vatan temalı şiirleridir.
- Tahrib-i Harabat ve Takib, Namık Kemal’in eski edebiyatı savunan Ziya Paşa için yazdığı eleştirilerdir.
- Ahmet Vefik Paşa, Moliere’den Cimri, Hastalık Hastası, Kibarlık Budalası gibi tiyatro eserlerini ilk çeviren sanatçıdır.
- Ahmet Mithat Efendi’nin halka okuma zevkini kazandırma düşüncesini Hüseyin Rahmi Gürpınar ve Halide Edip Adıvar da devam ettirmiştir.
- Edebiyatımızın ilk sözlük; Divan-ü Lugati’t-Türk, daha sonra Muhakemetü’l-Lugateyn, Osmanlı döneminde Lehçe-i Osman ve Tanzimat Döneminde Kamus-ı Türkî’dir.
- Tanzimat Dönemi edebiyatında birinci dönem “sanat toplum içindir” anlayışından ikinci dönemde “sanat sanat için” anlayışına dönülerek, Servet-i Fünun edebiyatına geçiş hazırlığı yapılır.
- Recaizade Mahmut Ekrem “Güzel olan her şey şiire girebilir.” ifadesiyle Muallim Naci ile kafiye tartışması içine girmiştir.
- Abdülhak Hamit Tarhan, Namık Kemal’in tiyatro anlayışının tam tersini savunur. Tarhan’ın çok fazla tiyatro eseri olmasına rağmen tiyatro tekniği iyi olmadığı için yazdığı tiyatrolar sahnelenemez.
- Edebiyatımızda ölüm temasıyla meşhur olmuş şairler; Abdülhak Hamit, Cahit Sıtkı, Yahya Kemal’dir.
- Servet-i Fünun sanatçıları beyit anlayışını arka plana iterek nazmı nesre yaklaştırmışlardır.
- Servet-i Fünun sanatçıları roman ve hikayede realizm ve natüralizmden; şiirde ise sembolizm ve parnasizmden etkilenmiştir.
- Servet-i Fünun sanatçıları romanda çevre olarak İstanbul’u, karakter olarak aydınları seçmiştir.
- Tevfik Fikret, sanatının ikinci devresinde sanatı toplumun hizmetine sunan eserler yazmıştır. hece ölçüsüyle yazdığı ilk ve tek şiir kitabının ismi Şermin’dir.
- “Sis”, Tevfik Fikret’in İstanbul’a ve II. Abdülhamit yönetimine hakaretlerle dolu şiiridir.
- Cenab Şahabettin, parnasizm ve sembolizmin etkisinde eserler vermiştir. Şahabettin bir şiirde birden fazla aruz kalıbı kullanan tek sanatçıdır.
- Halit Ziya Uşaklıgil, Balzac, Stendhal, Flaubert gibi realist düşüncedeki yazarlardan etkilenmiştir. Batılı anlamdaki ilk realist roman Mai ve Siyah’ Uşaklıgil yazmıştır.
- Halit Ziya Uşaklıgil’in hatıra türündeki en bilinen eserleri Kırk Yıl, Saray ve Ötesi’dir.
- Hüseyin Cahit Yalçın, “Edebiyat ve Hukuk” isimli makalesiyle Servet-i Fünun dergisinin kapanmasına sebep olmuştur.
- Yazılarından dolayı sürgün edilen başlıca sanatçılar; Namık Kemal, H. Cahit Yalçın, Süleyman Nazif, Ziya Gökalp, şair Eşref, Refik Halit Karay’dır.
- Şık, Şıpsevdi, Mürebbiye, Metres, Kaynanam Nasıl Kudurdu adlı eserler Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarıdır.
- Ahmet Rasim, Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati döneminden İstanbul’un günlük yaşantısını sade bir dille anlatan bağımsız yazarlardandır.
- Fecr-i Ati akımı, Servet-i Fünun’u eleştirmesine rağmen onların “Sanat kişiseldir.” anlayışını benimsemiştir.
Pratik Edebiyat Bilgileri-4 |KPSS Güncel| Milli Edebiyat Dönemi
- Milli Edebiyat akımı, “Genç Kalemler” dergisinde yayımlanan “Yeni Lisan” adlı makaleyle 1911 yılında başlar.
- Milli Edebiyat bir yönüyle halk edebiyatının Cumhuriyet dönemindeki devamı gibidir.
- Ömer Seyfettin, mili ve tarihî konularda yazdığı öyküleriyle tanınan bir yazardır.
- Edebiyatımızdaki ünlü öykü yazarları; H. Cahit Yalçın, Ömer Seyfettin, Memduh Şevket Esendal, Sait Faik Abasıyanık, Haldun Taner’dir.
- Ziya Gökalp, Türkçülük akımının felsefesini yapmış, Milli Edebiyat akımına düşünceleriyle katkıda bulunmuştur.
- Kızıl Elma, Yeni Hayat, Altın Işık Ziya Gökalp’in Türkçülük çerçevesinde yazdığı şiir kitaplarıdır.
- Özel unvanlarla anılan şairler; Sultanü’ş-Şuara (Şairler Sultanı)-Baki ve Necip Fazıl Kısakürek, Vatan Şairi-
- Namık Kemal, Şairi-i Azam-Abdülhak Hamit Tarhan, Bayrak Şairi-Arif Nihat Asya, Türk Şairi-Mehmet Emin Yurdakul…
- Türk edebiyatının tarihini bilimsel açıdan inceleyen ve bukonuda kitaplar yazan ilk bilim adamı ve sanatçı Mehmet Fuat Köprülüdür.
- Edebiyat tarihi alanında kitap yazan sanatçılar; M. Fuat Köprülü, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ali Canip Yöntem’dir.
- Halide Edip Adıvar, İngiliz edebiyatından etkilenerek eser vermiştir. Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye (Kuruluş Şavaşı konulu); Sinekli Bakkal, Tatarcık (toplumsal konulu), Mor Salkımlı Ev (hatıra) en bilinen eserleridir.
- Y. Kadri Karaosmanoğlu, Tanzimat’la Atatürk Türkiye’si arasındaki dönem ve kuşakların geçirdiği toplumsal değişimeleri ve bunalımları işler. Tezli roman türünün usta yazarlarındandır. Kiralık Konak ( kuşak çatısması), Sodom ve Gomore (işgal altındaki İstanbul’un olumsuz
Yanları), Yaban (Kurtuluş Savaşı ve köylü aydın uçurumunu işler), Ankara ( Cumhuriyet’ten sonraki Ankara’nın üç dönemi) Nur Baba ( Bektaşi tekkeleri) en tanınmış eserleridir.
- Reşat Nuri Güntekin’in romanlarında yoğun bir Anadolu atmosferi vardır. Dili sade, karakterleri halktandır.
- Refik Halit Karay, sürgünde yazdığı Anadolu’yu konu alan eserleriyle bilinir. Sürgün, Yezidin Kızı, Bugünün Saraylısı (roman), Kirpinin Dedikleri, Memleket Hikayeleri, Gurbet Hikayeleri Refik Halit Karay’ın en bilinen eserleridir.
- Beş Hececiler Milli Edebiyatın devamı niteliğindedir. Faruk Nafiz Çamlıbel, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi Orhon, Yusuf Ziya Ortaç Milli Edebiyat sanatçılarıdır.
- Faruk Nafiz Çamlıbel, aruzla da hece ile de yazmıştır. Çoban Çeşmesi, Han Duvarları adlı şiirleri ile bilinir.
- Mehmet Akif Ersoy lirik-didaktik şiirleriyle şiirleriyle bilinir. Manzum hikâye ustasıdır. Safahat (yedi bölüm) Akif’in ünlü eseridir.
- Ahmet Haşim sembolist bir şairdir. Şiirlerinde anlam kapalı, düzyazılarında ise dil ve üslubu yalındır. Bütün şiirlerini aruzla yazmış, olan Haşim; Fecr-i Ati döneminden sonra hiçbir akıma bağlı kalmadan sanat anlayışını devam ettirmiştir. Bazı eserleri; Piraye, Göl Saatleri, Gurabhane-i Laklakan…
- Yahya Kemal Beyatlı divan şiirini yeniden yorumlamış, eski nazım şekillileriyle Batılı şiirler yazmıştır. Şiirlerinde sonsuzluğa erişme düşüncesi yer almaktadır. “Ok” şiirini heceyle diğer bütün şiirlerini aruzla yazmıştır. Eserleri; Kendi Gök Kubbemiz, Eski Şiirin Rüzgarıyla, Aziz İstanbul…
Pratik Edebiyat Bilgileri-5 |KPSS Güncel| Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı
- Yedi Meşaleciler, Beş Hececileri duygusal olmakla suçlamışlar; ancak kendileri de sembolizm duygusallığından etkilenmişlerdir. Z. Osman Saba, Yaşar Nabi, Muammer Lütfi Bahşi, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil, Cevdet Kudret Solok, Kenan Hulisi Koray Yedi Meşale sanatçılarıdır.
- Garip Akımı (I. Yeniciler) sanatsal anlatımı, ölçü ve kafiyeyi arka plana itmişler, sıradan insanların hayatlarını ve gündelik olayları işlemişlerdir.
- II. Yeni Akımı, I. Yeni Hareketine tepki olarak grup oluşturmuşlardır. Şiirde anlamın kapalı olmasını savunmuşlar ve sürrealizmden etkilenmişlerdir. İlhan Berk,Cemal Süreyya, Edip Cansever, Ece Ayhan en bilinen temsilcileridir.
- Ahmet Hamdi Tanpınar, Yahya Kemal Beyatlı2nın liseden öğrencisidir. Tanpınar’ın şiirlerinde bilinçaltı, rüya ve zaman kavramı yoğundur. Geçmişe özlem eserlerinde işlediği başlıca temadır. Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Beş Şehir bilinen eserleridir.
- Ahmet Kutsi Tecer, Anadolu motiflerini bütün eserlerinde işler. Dergah ve Milli Mecmua’da eserleri yayınlanmıştır. Koçyiğit Köroğlu, Köşebaşı en tanınmış eserleridir.
- Ahmet Muhip Dıranas, Fahriye Abla adlı şiiriyle tanınmıştır.
- Cahit Sıtkı Tarancı, ölüm, yalnızlık konularını sıklıkla işler. Bu konudaki en çok bilinen şiirlerinden biri Otuz Beş Yaş’tır.
- Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın en bilinen eserlerinden biri “Üç Şehitler Destanı” yapay bir destandır.
- Cahit Külebi birçok şiirinde noktalama işareti kullanmamıştır. Çocuk şiirleriyle bilinir. “Türk Mavisi” en bilinen eserlerindendir.
- Nurullah Ataç: Deneme ve eleştirileriyle tanınmıştır. Devrik cümle kullanımını başarıyla uygulamıştır. “Günlerin Getirdiği, Karalama Defteri” en bilinen eserlerindendir.
- Nurullah Ataç, Suut Kemal Yetkin, Sebahattin Eyüboğlu, Bacon, Montaige Cumhuriyet Dönemi Edebiyatının ünlü deneme yazarlarıdır.
- Gezi Yazısı Yazanlar: Evliya Çelebi (Seyahatname), Ahmet Haşim (Frankfurt Seyahatnamesi), Falih Rıfkı Atay (Yolcu Defteri), Cenap Şahabettin ( Hac Yolunda)…
- Psikolojik roman: Zehra (Nabizade Nazım), Eylül (Mehmet Rauf), Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (Peyami Safa)
- Sait Faik Abasıyanık hikayelerinde Adalar’ı, İstanbul’u ve sıradan insanı anlatır. Başarılı durum hikayecisidir. Semaver, Sarnıç, Son Kuşlar en bilinen eserleridir
- Necip Fazıl Kısakürek metafizik problemleri hecenin gücüyle güçlü bir üslupla anlatır. Şiir dışında tiyatro, öykü, araştırma gibi alanlarda da eserler vermiştir. Çile, Bir Adam Yaratmak bazı eserleridir.
- Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı), Balıkçıları, denizcileri ve denizi anlatır. Bodrum’un antik çağlarındaki ismini kendisine mahlas olarak kullanır.
- Kemal Tahir, roman ve hikayelerinin konusunu yönetm sisteminin aksayan yönlerinden alır. Bozkırdaki Çiçek,
- Devlet Ana, Karılar Koğuşu, Esir Şehrin İnsanları en bilinen eserleridir. Bedri Rahmi Eyüboğlu; şair ve yazarlık dışında ressam olan bir sanatçıdır. Karadut, Canım Anadolu en bilinen eserleridir.
- Tarık Buğra, İstiklal Savaşı’nın bilinmeyen yönlerine yeni yorumlar katmıştır. Küçük Ağa, Osmancık, Siyah Kehribar, yarın Diye Bir Şey Yok en bilinen eserleridir.
- Yaşar Kemal, Çukurova ve Toros dağlarındaki efsanelere dayalı, toprak kavgalarını anlatan roman ve hikayeler kaleme almıştır. İnce Memed, Orta Direk, Sarı Sıcak, Teneke en bilinen eserleridir.
- Orhan Kemal, köyden kente göçün nedenlerini ve bu göçün sonuçlarını işler. 72. Koğuş, Hanımın Çitliği en bilinen eserleridir.
- Necati Cumalı: Ege Bölgesi’ndeki köylüyü işler. Tütün Zamanı, Boş Beşik, Susuz Yaz bazı eserleridir.
- Cemil Meriç: Makale, deneme, eleştiri ustasıdır. Bu Ülke,Umrandan Uygarlığa, Kırk Ambar bazı eserleridir.
- Cengiz Aytmatov: Dünyaca ünlü Kırgız yazardır. Cemile, Gün Olur Asra Bedel, Selvi Boylum Al Yazmalım en bilinen eserleridir.
- Deneme, bireysel düşüncelerin kanıtlama amacı olmaksızın aktarıldığı; fıkra, günlük olayların sade ve günlük konuşma diliyle yazıldığı; makale, tezlerin kanıtlanmaya ve bir konuyu kabul ettirmeye çalışıldığı; eleştiri; bir eserin bilimsel temellere dayanılarak yorumlandığı, olumlu ve olumsuz yanlarının anlatıldığı yazın türleridir. Lirik şiir, coşkuların yoğun işlendiği; epik şiir, kahramanlık konularının anlatıldığı; pastoral şiir, kır ve çoban hayatının işlendiği; dramatik şiir, acıklı durumların ve olayların işlendiği; satirik şiir toplumsal eleştirilerin işlendiği; didaktik şiir; öğreticiliğin ön planda olduğu şiir türleridir.
- Dize sonlarında aynı görevli ekler ve aynı anlamlı sözcükler kullanılmasına redif denir. Redif kafiyeden sonra kullanılır.
Pratik Edebiyat Bilgileri-6 |KPSS Güncel| Batı Edebiyatı
- Klasisizm, akıl ve sağduyuya ön planda tutar. Latin ve Yunan kaynaklarından beslenen, kuralcı, yüksek zümre edebiyatıdır. Moliere, Racine, La Fontaine en bilinen klasik yazarlardandır.
- Romantizm, Klasisizm’e tepki olarak ortaya çıkmıştır. Kuralcılığı reddeden romantizm ulusal konular işler. Zıtlıklar, ak-kara çatışması ve özellikle duygusal yazmak ön plandadır. Victor Hugo, Goethe romantizmin bilinen yazarlarıdır.
- Realizm, Romantizm’e tepki olarak ortaya çıkmıştır. Realizmde gerçekler ve olaylar gözleme dayalı olarak anlatılır. Balzac, Stendhal, Flaubert, Tolstoy, Dostoyevski en bilinen temsilcileridir.
- Parnasizm, realizmin şiirdeki yansımasıdır. Sözcüklerle resim çizilir. Sembolizm, anlamın kapalı olduğu şiir anlayışını savunan edebi akımdır.
- Natüralizm: Aşırı gerçekçilik anlamına gelir. Olayların meydana gelişi sebep sonuç ilişkisi deneylenerek anlatılır.
- Edebi akımların sıralanışı: Klasisizm, Romantizm, Realizm, Natüralizm(roman akımları);
- Parnasizm, Sembolizm, Sürrealizm (şiir akımları)
- Dünya edebiyatının tanınmış yazar ve eserlerinden bazıları: Shakespeare (Hamlet ve Otello), Cervantes (Don Kişot), Maksim Gorki (Ana), Montaigne (Denemeler), Schiller ( Wiliam Tell), Dostoyevski (Suç ve Ceza),Tolstoy (Savaş ve Barış), Mark Twain ( Tom Sawyer’in Maceraları)
- Modern Tiyatro klasik trajedide karakterler yüksek tabakaya mensup insanlardır. konular mitolojiden alınır.
- Ölüm ve yaralanmalar sahnede canlandırılmaz. Üç birlik kuralı (zaman, mekan olay birliği) bulunur.
- Modern tiyatroda klasik komedide kişiler halkın arasından, konular günlük yaşamdan alınır. Ölüm ve yaralanma sahneleri canlandırılır. Üç birlik kuralı vardır; zaman, mekan ve olay
- İlyada (Yunan), Kalevala(Fin), Nibelungen (Alman), Ramayana (Hint), Şehname (Fars) dünyaca tanınmış doğal destanlardır.
- Dacemeron hikayeleri (Bocecaio) dünya edebiyatında yazılmış ilk hikayelerdir.
- Aiskhlos, Sophokles, Euripides, Aristopanes eski Yunan edebiyatının tiyatro eserleriyle bilinen sanatçılarıdır.
