Dünya Doğa Ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN)
Doğa ve Doğal Kaynakların Korunması İçin Uluslararası Birlik veya Dünya Koruma Birliği adıyla kurulmuş olan organizasyon doğal kaynakların korunması için oluşturulmuştur. Merkezi İsviçre’nin Gland şehri olan kuruluş dünya düzeyinde 160 ülkeden ve 1200’den fazla hükümet kuruluşu ve sivil toplum örgütünü çatısı altında barındırmaktadır. Dünya Koruma Birliği kuruluş statüsü 1948 yılında Fransa’da kabul edilmiş ve bağlayıcı ülkeler için Anayasa niteliğindedir. Organizasyon, üye organizasyonları, 6 bilimsel komisyon ve profesyonel bir sekretaryadan oluşmaktadır. Dünya Koruma Birliği doğal hayatın bütünlüğünü ve çeşitliliğini korumak, doğal kaynakların adil ve dengeli olarak sürdürülebilir olmasını sağlamak ve bu konu hakkında dünya toplumlarını bilinçlendirmek maksadıyla faaliyet göstermektedir. Kuruluş, çevre ve doğanın korunması ve sürdürülebilir çevre yönetiminin sağlanmasına dönük olarak uluslararası etkinlikleri organize etmekte, doğanın korunması ile ilgili politikaların geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır.
Dünya Koruma Derneği
Çevre politikalarının oluşturulmasında danışmanlık hizmetleri vermekte, doğal dünya mirası önerilerini değerlendirmekte, yeşil ekonomi, ekoturizm, kırmızı listede yer alan ve nesli tükenmekte olan canlı türlerini durumunun gözlem altına alınması gibi hizmetler sunmaktadır. Diğer yandan iklim değişikliğinin insanlık üzerindeki etkilerinin önlenmesi ve azaltılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması, doğal kaynaklı afetlerin etkilerinin en aza indirilmesi ve biyoteknoloji konularında araştırma ve çalışmalarda bulunmaktadır. Çevre alanında en önemli uluslararası uzman kuruluş niteliğinde olan Dünya Koruma Birliği, uluslararası çevre sözleşmelerinin yanında, doğal kaynakların yönetimi ve strateji belgelerin hazırlanması esnasında diğer uluslararası kuruluşlara teknik destek sağlamakta ve söz konusu belgelerin hazırlanmasında kilit rol oynamaktadır. Bu çerçevede Türkiye’den Orman ve Su İşleri Bakanlığı, TEMA Vakfı, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, Doğal Hayatı Koruma Vakfı, Doğa Derneği ve Dünya Doğayı Koruma Birliği’ne üyedir.
Dünya Doğayı Koruma Vakfı (World Wide Fund For Nature)
Dünyada doğanın daha fazla zarar görmesini engellemeyi ve verilen zararları tamir etmeyi amaç edinen uluslararası bir sivil toplum örgütüdür. 1961 yılında Dünya Doğal Yaşamı Koruma Vakfı adı ile kurulan örgüt, genişleyen ve gelişen çalışma alanları ile şimdiki adını almıştır. WWF, dünya çapında 2000 koruma projesine destek vermekte ve 4000 çalışanı ile dünyanın en büyük kuruluşu durumundadır. Dünya Doğayı Koruma Vakfı’nın projelerini 100’ün üzerinde ülke iklim değişikliği, ormanlar, tatlı sular, denizler, türler ve sürdürülebilirlik başlıkları adıyla gerçekleştirmektedir. Vakıf; temel amacını dünyanın doğal ortamlarının bozulmasını durdurmak ve insanın doğa ile daha uyumlu bir şekilde hayatını sürdürerek geleceğe ulaşmak olarak açıklamaktadır.
Doğal Hayatı Koruma Vakfı
1996 yılında kurulan Doğal Hayatı Koruma Vakfı 2001 yılında Türkiye ulusal kuruluşunu gerçekleştirilmiştir. Doğal Hayatı Koruma Vakfı Türkiye’deki projelerini su kaynakları, orman ve deniz ve kıyı başlıkları altında gerçekleştirmektedir. Bu kapsamda Kafkasya Ekolojik Bölgesi, Doğu Karadeniz Havzası, Konya Kapalı Havzası, Küre Dağları, Akyatan, Sıralı, Kaş, İğneada ve Susurluk havzasında projeler gerçekleştirmiştir Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın kurumsal ülkeleri bağımsız ve siyaset dışında kalmak konuları irdelerken en yeni bilimsel verileri kullanmak ve tüm çalışmaları eleştirel bir yaklaşımla değerlendirmek olan projeleri, politik inisiyatifler, kapasite geliştirme ve eğitim çalışmaları yöntemi ile somut koruma çözümleri oluşturmak; diğer sivil toplum kuruluşları, hükümetler, iş dünyası ve yerel topluluklarla işbirlikleri oluşturmaya çalışmak, çalışmalarını profesyonel bir yaklaşımla ve düşük maliyetle yürütürken, mali kaynakları dikkatli ve sorumlu kullanmaktır. Doğal Hayatı Koruma Vakfı Türkiye’deki çalışmalarını Ramsar Sözleşmesi çerçevesinde değerlendirmektedir. Doğal Hayatı Koruma Vakfı, Doğal Hayatı Koruma Derneği ve Laflarken, Microsoft, Canon, HSBC gibi birçok dünya çapındaki kuruluş ile faaliyet gerçekleştirmektedir. Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın amblemi panda logosudur. Yaşayan bir dünya için sloganı ile etkinliklerini yapan vakıf, 29 Nisan 1961 yılında kurulmuş ve merkezi İsviçre’nin Gland şehridir.
Doğal Hayatı Koruma Derneği (WCS)
Doğal Hayatı Koruma Derneği hayvanat bahçelerinin doğal hayatın korunması ve sürdürülebilmesi için uluslararası bir platformda aktif faaliyetlerde bulunması gerektiği düşüncesi ile kurulmuştur. 20. yüzyılın başlarında dünyada ilk kez yapay döllenme programı uygulayarak Kuzey Amerika bizonunun neslinin tükenmesine engel olan bir kuruluştur.
Greenpeace
Türkçe yeşil barış anlamına gelen ve dünyada 40’ın üzerinde ülkede şubesi bulunan Greenpeace 1969 yılında Vancouver, Britanya Kolumbiyası ve Kanada’da kurulmuştur. Merkezi Hollanda’nın Amsterdam şehri olan çevreci bir sivil toplum örgütüdür. Greenpeace dünyanın tüm doğal çeşitleri ile yaşama besleme gücünü garanti altına almak ve küresel ısınma, ormanların yok olması, aşırı avlanma, ticari balık balina avcılığı, genetik mühendisliği ve nükleer gibi dünya çapında doğal yaşamı tehdit eden sorunların çözümüne öncülük etmek amacıyla kurulmuştur. Ülkeler arasında eylem, lobicilik ve araştırma faaliyetlerinde bulunur. Örgütün dünya çapında 3 milyona yakın bireysel destekçisi ve destekleyici firmaları vardır.
Örgüt hükümetlerden, şirketlerden ve siyasi partilerden bağış kabul etmemektedir. Gezegeni yaşanmaz duruma getiren çevre suçlarına karşı bilimsel verilere dayanarak kampanyalar yürüten Greenpeace, şiddet içermeyen doğrudan faaliyetlerle bu suçları basın aracılığıyla gündeme getirmektedir. Yaklaşık 250 milyon euroluk bir bütçeye sahip olan Greenpeace, dünya çapında 2500’ün üzerinde personele ve 15 bin gönüllü çalışana sahiptir. Şiddetsiz doğrudan eylem Bilimsellik Bağımsızlık Tabiat anaya saygı İlkeleri örgütün başlıca prensipleridir. Greenpeace; Okyanuslar ve yaşlı alanlarının korunması İklim değişikliğini durdurabilmek için fosil yakıtların kademeli olarak sonlandırılması ve yenilenebilir enerjilerin teşvik edilmesi Nükleer silahlanma ve nükleer kirliliğe son verilmesi Temiz ve geri dönüştürülebilir enerjinin kullanılması Zehirli kimyasalların ortadan kaldırılması Genleriyle oynanmış organizmaların doğaya bırakılmasının önlenmesi Savaşların önlenmesi Küresel ısınmanın durdurulması Ticari amaçlı balina avının kontrol altına alınması Ormanların yok olmasının engellenmesi Alanlarında dünya çapında çalışmalar yapmaktadır. Greenpeace Türkiye’deki çalışmalarını Yeşil Barış adıyla sürdürmektedir.
UNESCO
1970 yılında İnsan ve Biyosfer ismi ile özel bir araştırma programı başlatan kuruluş, Sulak alanlarla ilgili çalışmalar yapmış ve bunun neticesinde 1972 yılında Ramsar Kültür ve Doğal Varlıklarına İlişkin Paris Antlaşmalarının imzalanmasında büyük pay sahibi olmuştur. UNESCO dünya üzerinde 200’den fazla ülkede doğal varlıkları ve tarihi yapıları geleceğe taşımak amacıyla koruma altına almakta ve bu alanların denetimini bünyesinde çalışan personel ve gönüllüler ile sağlamaktadır. Milli parklar, habitat alanları, biyom alanları ve estetik görünüm ve yapıya sahip bütün doğal alanların korunmasında faaliyet gösteren bir kuruluştur.
UNEP
Birleşmiş Milletler bünyesi altında oluşturulan çevre programı, Stockholm çevre konferansından sonra faaliyete geçirilmiştir. UNEP bölgesel sahada uluslararası işbirliği imkânlarının araştırılması ve geliştirilmesi temeline dayalı olarak eylem planı oluşturmuş ve bu eylem planı çerçevesinde faaliyet göstermektedir.
FAO
Uluslararası alanda çevre mevzuatının şekillenmesinde, uluslararası faaliyetlerin biçimlenmesinde otorite durumundadır. Orta ve Doğu Avrupa için Bölgesel Çevre Merkezi (REC) Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Komisyonu ve Macaristan arasında 1990 yılında kuruluşu gerçekleştirilmiş bağımsız uluslararası bir çevre örgütüdür. Kar amacı gütmeyen ve tarafsız bir yapıya sahip olan kuruluş, 28 ülkenin hükümetleri ve Avrupa Komisyonu tarafından imza altına alınmış bir tüzüğe hukuki olarak dayanmaktadır. REC, sürdürülebilir kalkınmanın değişik sahalarda çalışarak paydaşlara çevre politikaları, biyoçeşitlilik, iklim değişikliği, yenilenebilir enerji, çevresel bilgi ve atık yönetimi konularında etkili çözümler üretmeleri amacı ile destek vermektedir. REC Türkiye’de 27 Mayıs 2014 tarihinde Ankara’da resmi olarak faaliyet göstermeye başlamıştır.
Uluslararası Koruma (CI)
Amerika’da 1987 yılında kurulmuş olan Uluslararası Koruma, faaliyetlerini Güney Amerika, Afrika ve Asya’da sürdürmektedir. 1980’li yılların sonunda doğa için borçların silinmesi programına liderlik ederek çevre korunması ile ilgili bir takım taahhütler verilmesi karşılığında 3. dünya ülkelerinin borçlarının silinmesini sağlamıştır. Uluslararası Koruma çevreye zarar vermeyen sürdürülebilir kırsal yerleşimler geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar yapmaktadır. 1990 yılından itibaren ise biyolojik çeşitlilik alanlarının belirlenmesi faaliyetlerinde liderlikte bulunmaktadır.
Uluslararası Kuşları Koruma Konseyi ( Birdlife International )
Dünyada kuşları koruma kuruluşlarının bir araya gelmesiyle meydana gelmiş bir yardımlaşma ve doğa koruma ağıdır. Merkezi Amerika’nın Cambridge şehrinde bulunan konsey, 100’ün üzerinde ülkede kuş türlerinin korunması ve kuş çeşitliliği için önemli sahaların belirlenmesinde araştırma ve çalışma faaliyetleri sürdürmektedir.
Kraliyet Botanik Bahçeleri ( Royal Botanic Gardens – KEW)
Bitki florasına ilişkin olarak en yetkin örgüt durumunda olan Royal Botanic Gardens, bitki genlerinin klonlanması, soyu tükenmekte olan bitkilerin yetiştirilmesi, ekonomik açıdan önemli bitkiler hakkında bilgi toplanması, sürdürülebilir kırsal yerleşimler geliştirilmesi amacıyla çalışmalar yapmaktadır. Kraliyet Botanik Bahçeleri 24.000 bitkinin tohumlarını saklandığı bir tohum bankası oluşturma projesi gerçekleştirmiştir.
Uluslararası Fauna ve Flora (Fauna And Flora İnternational – FFI)
1903 yılında avlanma ve yaşam alanlarının tahribatı sebebiyle nesli tehlikeye düşmüş olan Afrika memelilerini korumak maksadı ile kurulan uluslararası Fauna ve Flora, Kruger ve Serengeti milli parklarının yeniden yapımında etkin rol almıştır. Amerika’nın Cambridge kentinde merkezi bulunan örgütün projeleri ve Beliz’den Filipinler’e kadar geniş bir yelpazede sürmektedir. Örgüt önemli yaşam alanlarının satın alınması, doğal hayata ilişkin araştırmalar ve yapay döllenme gibi programlar çerçevesinde çalışmalar sürdürmektedir.
Durrell Doğal Hayatı Koruma Birliği (DWTC)
1959 yılında yazar ve Zoolog Gerald Durrell tarafından Görsel Hayvanat Bahçesi ismi ile kurulan birlik, hayvanat bahçelerinin tehlikeye girmiş türlerin üremesi ve doğaya geri kazandırmalarına ilişkin olarak hizmet veren bir kuruluştur. Doğayı Koruma noktasında 100’0den fazla gönüllü yetiştirerek bu kişileri dünyanın birçok noktasında hayvanat bahçelerinde çalışmalarını sağlamıştır.
Kraliyet Kuşları Koruma Derneği (RSPB)
İngiltere’de kurulmuş olan en ünlü doğa koruma kuruluşlarından biri olan Kraliyet Kuşları Koruma Derneği, 1889 yılında oluşturulmuştur. milyondan fazla üye ile İngiltere çapında 100’den fazla doğal kaynağı sahiptir . Yaşam sahalarının korunması ile birlikte hükümet lobi çalışmalarını da sürdürmektedir. Kuruluşun önemli başarıları arasında soyu tehlikede olan balık kartalı ve kızıl çaylak kuşlarının korunması da yer almıştır. BI ile beraber Avrupa ve gelişmekte olan diğer ülkelerde doğal hayatı koruma çalışmalarında ortak projeler sürdürmektedir.