Bilindiği üzere şiir yazma sanatında kullanılan en yaygın üç ölçü türü vardır:
Hece ölçüsü: Halk şairlerinin kullandığı ve hece sayılarının eşitliğine dayanan bir ölçüdür.
Serbest ölçü: Cumhuriyet döneminden sonra kullanılmaya başlanan, belli bir kalıba dayanmayan, şiirdeki ahenk ve söyleyiş güzelliğini şairin kendisinin kurduğu bir ölçüdür.
Aruz ölçüsü: Türk edebiyatına Arap ve Fars (İran) edebiyatından geçmiştir. Türkler İslamiyet’i kabul ettikleri günden beri bu ölçüyü kullanmışlardır.
Şiirdeki hecelerin uzunluğu ve kısalığına dayanan ve belli kalıpları olan bir ölçüdür. Şair bir aruz kalıbını alır ona göre şiirini oluşturur.
Örnek olması için bir aruz kalıbını verelim: Fâilâtün – Fâilâtün – Fâilâtün – Fâilün
Mehmet Akif Aruz Ölçüsünü Nasıl ve Neden Kullanmıştır?
Türk edebiyatında yüzyıllar boyunca kullanılan bu kalıbın Âkif tarafından da kullanılması kadar tabii bir şey olamazdı. Âkif Arapça ve Farsça bilen bir şair olarak aruz ölçüsünü rahatlıkla kullanan ve bu yolla fikirlerini, duygularını halka aktaran ender şairlerden birisidir. Arapça ve Farsça bilen birisi için şiir yazmanın en kolay yolu aruz veznidir. Âkif de bu bilgi ve yeteneğini birleştirerek aruz ölçüsüyle ortaya mükemmel şiirler çıkarmıştır.
İstiklal Marşı’mız, Çanakkale Şehitlerine gibi kalbimizi fetheden şiirlerinin tamamı aruz vezniyle yazılmıştır.
