Ünlü Müslüman ve Türk bilim adamlarından olan Cezeri ilk sistem mühendisliği ve ilk sibernetik uzmanı olarak bilim dünyasında bilinmektedir. Ayrıca Cezeri elektronik bilgisayar biliminin babası olarak kabul edilmektedir. Batı dünyasında bilgisayarın babası olarak bilinen İngiliz matematikçisi Charles Babbage’den önce yaşamış olan Cezeri Cizre’de doğmuştur.
Cezeri’nin Projeleri
Fizikçi ve makine mucidi olan Cezeri robot ve bilgisayar ana temelleri, saatler, su makineleri, musluk, kilitler, çocuk oyuncakları alanında birçok buluşa imza atmıştır. cezeri’nin buluşları uzun yıllar Avrupa’da ders olarak okutulmuştur . Artuklu Türklerinden olan Cezeri 32 yıl başmühendislik yapmıştır. Karaaslan bölgesinde yaptırılmış olan köprü ve altındaki çarşı, han hamam ve mahallelerin yapımında büyük emeği geçen Cezeri Türk ve dünya bilim tarihine sibernetiğin kurucusu olarak geçmiştir.
İTÜ Bilim ve Teknoloji Tarihi Enstitüsü Cezeri’nin kitabında bulunan şekillerin aslına sadık kalarak, tavus kuşlu su saatini yapma projesi gerçekleştirmiştir. cezeri’nin 1100’lü yıllarda yapmış olduğu makine parçalarının bir kısmına Cezeri’den 300 yıl sonra yaşayan Giovanni’de Donti ve Leonardo Da Vinci’de rastlanmaktadır.
Cezeri Eserleri ve Kitapları
El Cami-u’l Beyn’el İlmi ve El-Ameli’en Nafi fi Sına’ati’l Hiyel (Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmayı İçeren Kitap) Bu eserinde 50’nin üzerinde makinenin nasıl çalıştığına dair bilgiler vermektedir. Bunlardan bazıları:
- Kam Mili
- Krank Mili ve Kaydırıcı Krank Mekanizması
- Segmentik Dişli
- Mekanik Kontrol
- Su Yükseltme Makineleri
- Sifon Mekanizmasıyla El Yıkama Otomasyonu
- İçecek Servisi Otomasyonu
- Müzikal Robot Grubu
- Astronomik Saatler
- Mum Saatleri
- Fil Saati
- Kale Saati
- Ağırlıkla Çalışan Su Saatleri