Yusuf Ziya Ortaç Hayatı, Sanatı, Eserleri ve Binnaz Tiyatrosu

Yusuf Ziya Ortaç (1895- 1967) şair, yazar, eğitimci, siyasetçi

• İstanbul’da dünyaya gelen Yusuf Ziya Ortaç Vefa Lisesi’ni bitirdi.
• Öğretmenlik, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği ve milletvekilliği görevleri de yapan Yusuf Ziya Ortaç; hecenin beş şairinden biri olarak tanındı.
• Orhan Seyfi Orhon ile beraber çıkardığı Akbaba adlı mizah dergisini ölümüne kadar yayınlamaya devam etti.
• Çınaraltı adlı dergiyi ise Türk basınına kazandıran önemli bir edebi şahsiyettir.

Yusuf Ziya Ortaç Edebi Kişiliği / Sanatı

• Yusuf Ziya Ortaç edebiyata ortaokul yıllarında merak sarmaya başlamıştır.
• Servet-i Fünun, Şehbal, Genç Kalemler gibi dönemin önemli edebi dergilerini takip etmiştir.
• Halit Fahri Ozansoy, Cenap Şahabettin, Hüseyin Cahit Yalçın gibi sanatçılardan feyz almıştır.
• Özellikle Cenap Şahabettin’e olan hayranlığı onu okuduğu mühendislik mesleğinden uzaklaştırıp aruz ölçüsü ile şiirler yazmaya yöneltmiştir.
• Kehkeşan adlı derginin açmış olduğu şiir yarışmasında, aruz ölçüsü ile yazmış olduğu Gün yahut Kış adlı şiir ile birinci olmuştur.
• Bu şehirden sonra edebiyat dergilerinde sık sık şiirleri yayınlanmış ve adını bu şekilde duyurmuştur.
• Şiir yazmaya aruz ölçüsü ile başlamış ancak şöhreti hece ölçüsü ile yazdığı şiirlerle yakalamıştır.
• Hece ölçüsü ile şiirler yazması ise Ziya Gökalp ile tanışmasından sonra görülmüştür.
• Destansı şiirleri ile askere ve millete manevi güç vermeye çalışan şiirleri ile bilinir.
• Hece ölçüsü ile yazılmış olduğu kahramanlık şiirlerini Akından Akına ismi ile kitap haline getirmiştir.
• Daha sonra aynı tarzda yazmış olduğu şiirleri Cenk Ufukları isimli şiir kitabında toplamıştır.
• Diken gazetesinde Çimdik takma ismi ile savaş dönemi İstanbul’unun sosyal hayatını ve önemli kişilerini mizahi bir üslupla hicvederek kaleme almış; bu konuda manzumeler yazmıştır.
• 1919 yılında, daha evvel dergilerde yayınlanmış olan mizah şiirlerini bir araya getirip Şişen kitap ismi ile yayımlamıştır.
• Yine aynı yıl içinde vatan, millet, devlet, savaş ve İslamiyet gibi temaları işlediği Şairin Duası ve aşka, sevgiye, ölüme dair duyguları anlattığı Aşıklar Yolu isimli şiir kitapları yayınlanmıştır.
• Şiirlerinde tabiat, aşk, ölüm, ayrılık ve romantik tarih bilinci öne çıkmaktadır.
• Yusuf Ziya Ortaç’ın şiirlerinde aşkı, ayrılığı ve ölümü birlikte görmek mümkündür.
• Vatan, millet ve kahramanlık konularını kaleme aldığı şiirler Yusuf Ziya Ortaç en önemli özelliğini gösterir.
• Tarihin şanlı, şerefli günlerine duyulan özlemi şiirlerinde daima dile getirir.
• Şiirin çok yüce bir uğraş, kendisinin ise bu konuda çok iddiasız bir sanatçı olduğunu ifade etmiştir.
• Onun eserlerinde konu ve tema bakımından bir kısırlık da söz konusudur. Lakin onun şiirleri şairlik açısından zayıf olmasına rağmen, kullandığı pürüzsüz dili, şiirinin sağlam yapısı, mizah yönü ve hayal gücü ile diğer hececilere göre daha önde gelmektedir.
• Şiir dışında fıkra, oyun, roman, biyografi, antoloji, tiyatro ve ders kitabı türlerinde de eserler veren Yusuf Ziya Ortaç, özellikle tiyatro konusunda farklı eserler kaleme almıştır.
• Çeşitli gazete ve dergilerde tiyatro eleştirileri de yazmıştır.
• Onun tiyatro türündeki en önemli eseri ise manzum olarak ve hece ölçüsüyle kaleme aldığı üç perdelik Binnaz adlı eserdir. Lale devrine ait tarihi bir sahneyi canlandıran eser, sadece dili, doğal Türkçesi ve sağlam tekniği ile öne çıkmaktadır.

Yusuf Ziya Ortaç Eserleri

Şiir

• Akından Akına
• Cenk Ufukları
• Aşıklar Yolu
• Yanardağ
• Bir Rüzgâr Esti
• Kuş Cıvıltıları

Roman

• Göç
• 3 Katlı Ev
• Bekar Adam

Hatıra

• Portreler
• Bizim Yokuş
• İsmet İnönü

Fıkra

• Beşik
• Ocak
• Sarı Çizmeli Mehmet Ağa
• Gün Doğmadan

Biyografi

• Faruk Nafiz
• Ahmet Haşim
• Seyranî

Manzum Hikayeler

• Kürkçü Dükkânı
• Şeker Ormanı

Gezi

• Göz Ucuyla Avrupa

Yusuf Ziya Ortaç Binnaz Tiyatrosu Hakkında

• Binnaz, Lale Devri’nin şuh ve fettan kadınları arasında en çok meşhur olmuş olanıdır.
• Onun bu şöhretini duyan, Rumeli paşalarından birinin oğlu olan Hamza onu görmek için Tuna kıyılarından İstanbul’a gelir.
• Binnaz’ın Efe Ahmet isminde bir sevgilisi bulunmaktadır.
• Efe Ahmet Hamza’yı vakti ile ölümden kurtaran kişidir.
• Bir kahvede vuruşmaya karar verirler ancak o sıralarda böyle kavgalar ölümle cezalandırılmaktadır. Lakin buna rağmen gerçekleşir.
• Efe Ahmet Hamza’yı yaraladığı için ölüm cezasına çarptırılacaktır.
• Hamza bir zamanlar hayatını kurtaran Efe Ahmet’in olduğunu, verdiği hatıradan tanımış ve dedesinin hatırı için bir Efe Ahmet’in affı hakkında bir emir yayınlanmıştır.
• Bunu nefsine ağır bulan Efe Ahmet, kurtarma emrini yakarak kendini aramaya gelen cellatlara teslim olur.